Năm 2017 Công ty Spirits International B.V (Hà Lan) khởi kiện đề nghị hủy bỏ các quyết định của Cục Sở hữu trí tuệ liên quan đến việc hủy bỏ và ghi nhận chủ sở hữu các Đăng ký quốc tế nhãn hiệu hàng hóa số 571311; 574229; 633001 và 711772 dùng cho các sản phẩm rượu thuộc Nnhóm 33 (dưới là mẫu các nhãn hiệu tương ứng).
Vụ kiện nêu trên là một phần của một quá trình tranh chấp kéo dài, phức tạp giữa doanh nghiệp nhà nước của LB Nga là FKP Sojuzplodoimport và Công ty Spirits International N.V liên quan đến quyền sở hữu các nhãn hiệu có từ thời Liên bang Cộng hòa XHCN Xô viết, gọi tắt là Liên Xô, tồn tại từ 1922-1991), được bắt đầu từ CHLB Nga (được công nhận là sự kế tục pháp lý của Nhà nước Xô viết sụp đổ năm 1991) và tiếp diễn tại nhiều nước khác, trong đó có Việt Nam.Qua trình trên được tóm lược như sau:
1. LB Nga và các nước
1.1 LB Nga
Các nhãn hiệu đăng ký quốc tế dẫn ở trên ban đầu được đăng ký theo Thỏa ước Madrid dưới tên một doanh nghiệp nhà nước Liên Xô là VVO Sojuzplodoimport vào năm 1969 (VVO). Đây là các nhãn hiệu (chữ và hình) của các sản phẩm rượu được ưa chuộng, mang tính biểu tượng đã được sử dụng rộng rãi tại Liên Xô và xuất khẩu sang nhiều nước khác.
Năm 1992, Liên Xô tan rã, nền kinh tế rơi vào hỗn loạn. Một công ty cổ phần là VAO Sojuzplodoimport (VAO) đã thành lập và tự tuyên bố trong điều lệ của mình là người thừa kế của doanh nghiệp nhà nước VVO và bằng cách này, ban lãnh đạo của VAO đã chiếm đoạt các quyền đối với các nhãn hiệu đã đăng ký dưới tên doanh nghiệp nhà nước VVO, rồi sau đó tiến hành hàng loạt việc đổi tên và chuyển nhượng quyền đối với các nhãn hiệu hàng hóa được bảo hộ quốc tế trên tại thị trường Nga (43 nhãn hiệu với giá 300.000 US $) và cuối cùng là cho một chủ thể Hà Lan là Công ty Spirits International N.V (SPI)
Năm 2002 Tòa án trọng tài tối cao LB Nga đã ra phán quyết rằng việc VAO tự tuyên bố trong điều lệ của mình là người kế thừa của doanh nghiệp nhà nước VVO và sau đó chuyển nhượng các nhãn hiệu nêu trên trên cho SPI là bất hợp pháp, thực chất là chiếm đoạt quyền sở hữu các nhãn hiệu nêu trên của VVO. Theo Cơ quan chức năng LB Nga, giá trị các nhãn hiệu hàng hóa được chuyển giao không phải là 300.000 nghìn US$ mà phải là 400 triệu US$; cũng phải nói thêm là tỷ phú Yuri Shefler hiện là chủ SPI cũng từng là chủ Công ty cổ phần VAO vào thời kỳ chuyển giao các nhãn hiệu.
Năm 2002, Bộ Nông nghiệp LB Nga thành lập doanh nghiệp nhà nước FKP "Soyuzplodoimport" (FKP) và theo lệnh của Thủ tướng l. Kasyanov, quyền đối với các nhãn hiệu được chuyển giao cho FKP. Năm 2010 Thủ tướng LBNga là V. Putin ký quyết định ủy quyền cho FKP đại diện cho các lợi ích của LB Nga trong các vụ kiện tại các tòa án về việc khôi phục và bảo vệ các quyền của LB Nga đối với các nhãn hiệu đồ uống có cồn ở nước ngoài như Stolichnaya, Moskovskaya, Sovetskoe…
1.2 Tại các nước khác
- Năm 2006 Tòa án sơ thẩm khu vực Rotterdam (Hà Lan) cho rằng việc chuyển giao các nhãn hiệu trước đó cho SPI được thực hiện không trung thực và quyền các nhãn hiệu thuộc về Nga. SPI kháng cáo. Ngày 24/07/2012, Tòa án Phúc thẩm La Hay (Hà Lan) đã ra phán quyết không chấp nhận kháng cáo của SPI và giữ nguyên quyết định của Tòa sơ thẩm.
- Tháng 1/2020 Tòa án tối cao Hà Lan đã phán quyết quyền đối với nhãn hiệu vodka Stolichnaya thuộc về LB Nga, chứ không phải thuộc về Tập đoàn SPI của tỷ phú Yuri Shefler. Tòa cũng yêu cầu SPI phải trả cho Nga một số tiền tương đương với lợi nhuận mà họ thu được được từ việc bán vodka nhãn hiệu “STOLICHNAYA” và Moskovskaya ở Benelux (Hà Lan, Bỉ, Lucxamburg) kể từ năm 1999.
- Ngày 21/ 2/2020, Tòa án Tối cao Áo đã đưa ra quyết định cuối cùng rằng công ty nhà nước Nga FKP là chủ sở hữu của các nhãn hiệu vodka tại Áo là “STOLICHNAYA” và “MOSKOVSKAYA”. Theo đó, SPI không được phép sử dụng các nhãn hiệu vodka ở Áo và phải có nghĩa vụ bồi thường cho FKP vì sử dụng bất hợp pháp nhãn hiệu của FKP trong nhiều năm.
- Tháng 6/2021, Tòa án quận La Hay ( Hà Lan) đã tuyên FKP là chủ sở hữu hợp pháp của các nhãn hiệu vodka Stolichnaya và Moskovskaya tại sáu quốc gia châu Âu cùng một lúc: Anh, Ireland, Cộng hòa Séc, Ý, Thụy Điển và Síp. Yuri Shefler và công ty Spirits của ông ta bị buộc tội mua lại bất hợp pháp quyền đối với các nhãn hiệu vodka “STOLICHNAYA” và “MOSKOVSKAYA” trong quá trình cổ phần hóa của những năm 1990 đầy biến động khi Liên Xô tan rã.Tòa án đã ra lệnh cho SPI phải chuyển giao quyền nhãn hiệu cho FKP trong 14 ngày.
2.Tranh chấp nhãn hiệu tại Việt Nam
Ngày 11/9/2012, KFP đã có đơn, kèm theo các chứng cứ chứng minh việc chuyển nhượng các nhãn hiệu cho SPI như đã nêu tại phần 1 là bất hợp pháp, trên cơ sở đó đề nghị Cục SHTT (i) hủy bỏ việc ghi nhận chuyển nhượng nhãn hiệu cho SPI và thay vào đó, (ii) ghi nhận chủ sở hữu là KFP đối với các Đăng ký nhãn hiệu quốc tế dùng cho các sản phẩm rượu thuộc Nhóm 33 dưới đây:
No.571311 - “STOLICHNAYA RUSSIAN VODKA”;
No.574229-“ SOVIET WINE PARKLING” ;
No.633001 - “MOSKOVSKAYA RUSSIAN VODKA” ;
No.711772 - “RUSKAYA RUSSIAN VODKA”
Khi xem xét yêu cầu nói trên, Cục SHTT đã căn cứ vào Điều 138.1 Luật SHTT, được viết như sau:
“ Điều 138. Quy định chung về chuyển nhượng quyền sở hữu công nghiệp
1. Chuyển nhượng quyền sở hữu công nghiệp là việc chủ sở hữu quyền sở hữu công nghiệp chuyển giao quyền sở hữu của mình cho tổ chức, cá nhân khác”.
Các chứng cứ kèm theo đơn của KFP cho thấy các Đăng ký NH quốc tế nêu trên đã được chuyển nhượng cho SPI không bởi chủ sở hữu hợp pháp theo quy định của pháp luật LB Nga (vì chủ sở hữu các Đăng ký quốc tế thực hiện chuyển nhượng cho SPI là chủ thể thuộc LB Nga) nên việc SPI là chủ sở hữu các Đăng ký NH quốc tế theo kết quả chuyển nhượng đó cũng không phù hợp với Điều 138.1 Luật SHTT vừa dẫn. Do vậy, vào năm 2013 Cục SHTT đã ra các quyết định giải quyết các đơn đề nghị của KFP với các nội dung sau:
- Hủy bỏ ghi nhận chuyển nhượng các ĐKQT số 633001, 574229, 711772 và 571311 cho SPI và
- Ghi nhận chủ sở hữu các Đăng ký quốc tế nêu trên tại Việt Nam là KFP
Sau đó phía SPI đã thực hiện việc khiếu nại nhưng Cục SHTT đã ban hành các quyết định bác bỏ các khiếu nại đó vào năm 2016.
SPI khởi kiện ra Tòa án phản đối quyết định nêu trên của Cục SHTT.
Ngày 27/9/2023 Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội đã mở phiên toà hành chính sơ thẩm xét xử vụ kiện. Tại phiên tòa đại diện Viện kiểm sát đã ủng hộ quyết định của Cục SHTT. Sau thời gian nghị án, ngày 30/9/2023 Hội đồng xét xử đã tuyên án bác đơn khởi kiện của Công ty Spirits International N.V
